حافظ؛ شاعری که موسیقی می‌دانست و در موسیقی ماندگار شد

زمانی که نام حافظ به میان می‌آید، حتی اگر اهل گوش سپردن به موسیقی اصیل ایرانی هم نباشید، شاید ناخودآگاه اشعار معروف این شاعر را که در قالب موسیقی اجرا شده‌اند به یاد بیاورید؛ اشعاری همچون «سرو چمان»، «یوسف گم‌گشته»، «پادشه خوبان»، «اسرار عشق» و «یار دلنواز» و «رسید مژده که آمد بهار».

به گزارش ایسنا، «حافظ»، شاعری است که نامش به گوش هر ایرانی آشنا است و دیوان اشعار او در اکثر خانه‌های ایرانی یافت می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این شاعر نام آشنای ایرانی، چنان در فرهنگ و زندگی مردمان ایران زمین رخنه کرده است که هر کدام از ما حداقل یک بیت از او را حفظ هستیم، چه بسا که حتی ندانیم شعر از کیست.

گفته می‌شود حافظ علاوه بر آنکه شاعری پرآوازه بود، به موسیقی نیز اشراف کاملی داشته است. او همانطور که از نامش پیداست، بنا بر روایت‌های موجود، قرآن را به چهارده روایت مختلف از حفظ بوده است. حال از آنجایی که قرآن دارای نظم آهنگ واژگانی و سجع است، اعتقاد بر این است کسی که به این تعداد روایت قرآن را از بر بوده است، به دستگاه‌ها، آوازها و گوشه‌ها هم تسلط دقیقی داشته است.

چه بسا که حافظ در اشعار خود از کلمات و اصطلاحاتی چون «پرده، دستان، نغمه، نوا، قول، مقام، راه، فرود، ضرب، اصفهان، عراق، بم، زیر» استفاده کرده است و به کار بردن این کلمات در محل مناسب، خود می‌تواند دلیلی بر تسلط حافظ به موسیقی باشد.

یکی دیگر از دلایلی که می‌توان به تسلط حافظ به موسیقی نسبت داد، استفاده او از نام آلات موسیقی در اشعارش است؛ نام سازهایی همچون «دف، چنگ، رباب، عود، نای، طبل، ناقوس و کرنا».

حال بر این اساس گفته می‌شود که وزن و قافیه اشعار حافظ همچون اشعار مولانا و سعدی در دل خود دارای ریتم است و به همین جهت راحت‌تر می‌توان از آن در کار موسیقایی استفاده کرد. البته حافظ همچون مولانا و سعدی، از شهرت بسیاری هم در بین دیگر شعرا برخوردار است و شاید همین شهرت و البته استفاده‌های هنرمندان مطرح موسیقی از اشعار این شاعر، این جسارت و جرات را به سایر هنرمندان هم داده باشد که آنها نیز بهره بیشتری از آثار این سه شاعر کهن ایرانی ببرند. از طرفی زبان ساده‌ و قابل فهم‌تر او برای عامه مردم هم می تواند دلیل دیگری برای استفاده از اشعار این شاعر، در آثار موسیقایی باشد.

البته می‌گویند که استفاده‌ی حافظ، از واژه‌های یک‌سیلابی و دوسیلابی، امکان تلفیق شعر و موسیقی را به‌ میزان چشمگیری افزایش داده است که با هرگونه تغییر ساختاری در موسیقی کلاسیک ایران، قابلیت تلفیق دارد.

باید بر این نکته تأکید داشت که این به‌کارگیری واژه‌های یاد شده و مانند آن، مطلقا به ذوق موسیقایی سراینده بازگشت می‌کند؛ تاحدی‌ که این تفکر به ذهن راه می‌یابد که احتمالا حافظ خود غزلیات خود را می‌خوانده و یا به خوانندگان زمان خود می‌سپرده و پس از تلفیق، احتمالا تصحیح نیز انجام می‌داده است.

به هر جهت، در موسیقی ایرانی، خواننده‌های بسیاری از محمدرضا شجریان و شهرام ناظری گرفته تا حتی خوانندگان پاپ مانند حجت‌ اشرف‌زاده، از اشعار این شاعر پرآوازه‌ی ایرانی، بهره جسته‌اند، چه بسا که هنرمندانی مانند شجریان با آواز خود اشعار این شاعر ایرانی را به دل جامعه بردند و مردم را با آن مأنوس کردند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: حافظ اشعار این شاعر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۷۸۸۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تحلیل و پخش موسیقی ایرانی رویکرد برنامه «نیستان»

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، اهتمام رادیو فرهنگ در برنامه نیستان این است که بهترین و ناب‌ترین موسیقی‌ها را از ملل و ایران با گونه‌های مختلفی که وجود دارد، ارائه دهد.
آقای رضا مهدوی مجری و کارشناس برنامه «نیستان» با حضور در استدیوی شبکه خبر در خصوص پا بر جا بودن این برنامه (­ ۲۲ سال است که این­ برنامه پخش می‌شود) گفت: برنامه‌ای که وقتی بنیان آن­ خوب گذاشته می‌شود و مدیران مسئول و کارشناسان خوب پای کار می‌آیند، عمر برنامه را طولانی می‌کند و هر کسی که در هر دوره‌ای مسئولیتی قبول می‌کند، الزام دارد که کیفیت افزایی داشته باشد به لحاظ کیفی و کمی برنامه را نیندازد و بیننده و شنونده را افزایش دهد.
وی ادامه داد: نیستان این توفیق را داشته که طی این ۲۲ سال ساعت‌های مختلفی در این سال‌ها پخش شده و همه ساله­ همه کارگزاران و همه مدیرانی که آمدند و رفتند روی این برنامه صحه گذاشتند و این برنامه یکی از برنامه‌های موفق بعد از انقلاب است که این مدت زمان شامل حالش شده و هیچ نکته نظارتی هم نداشته است.
مهدوی افزود: این که ما به­ موسیقی­ فلات ایران می‌پردازیم و دیگر ملت‌ها که موسیقی آن‌ها محلی از اعراب دارد و می‌تواند به فرهنگ و هنر ما کمک کند به آن پرداخته می‌شود و البته حضور کارشناسان خبره (که می‌توانند اساتید با تجربه و مسن و یا جوانان اهل فن تازه فارغ التحصیل شده و کاربلدباشند) ­ که حرف نو و تازه برای گفتن دارند ما در نیستان به دنبال همین حرف‌های نو هستیم.
وی در ادامه گفت: این سال‌ها ما میزبان شخصیت‌های بزرگی­ بودیم که بعضی از ان‌ها دیگر بین ما نیستند همچون مهندس امیر همایون خرم و فرهنگ شریف و بعضی از امروزی‌ها نظیر شاهین فرحت، نادر مشایخی و تینوش بختیاری که از بزرگان موسیقی ایران هستند البته افراد بسیاری­ در این برنامه ما را یاری می‌کنند که افتخار میزبانی آنها را در این برنامه داشتیم.
کارشناس برنامه نیستان افزود: ­­شاید یک کارشناس پنج برنامه (ما موظف هستیم که برنامه‌ها را ۵ برنامه ۵ برنامه بگیریم، چون برنامه را به صورت لقمه لقمه، آیتمی و برنامکی و بخشی کردیم) که هرشب هر کدام از این عزیزان می‌توانند ۸ دقیقه صحبت کنند و سریالی پشت سر هم و در هفته پخش می‌شود، امکان دارد که هفته بعد موضوعی نداشته باشد برای همین کارشناس بعدی و مهمان دیگری­ می‌آید، زنده یاد استاد جمشید عندلیبی ما ۵ برنامه از ایشان ضبط کردیم و داشتیم ۵ برنامه دیگر را ضبط می‌کردیم که ۲ برنامه بیشتر نشد و به رحمت خدا رفتند.
مهدوی در خصوص حفظ آرشیو برنامه گفت: سال‌ها قبل آرشیو داری به شکل دیگری بود، به عنوان شاهد ثبت و ضبط می‌شد، اما نه با کیفیت خوب­، حالا اتفاق خوبی که طی این ۱۰ سال افتاده «ایرانصدا» است، که ما شنونده‌های زیادی را در جهان داریم، فارسی زبانانی که در اقصی نقاط دنیا هستند با گوشی وارد می‌شوند و این برنامه را می‌شنوند این برنامه­­ چه زنده باشد یک ساعت بعد به صورت دو تا نیم ساعت قابل برداشت هست، چه آفلاین و چه آنلاین قابل شنیدن است و می‌ماند و برحسب موضوع و تاریخ و روز علاقمندانی که کار پژوهشی می‌کنند یا برنامه را به هر دلیلی نشنیدند ، می‌توانند بشنوند، نکته مهم این برنامه این است که ­­از زمان مدیریت دکتر کاظمی دینان و­ قائم مقام ایشان آقای مبشری از نوروز پارسال ما شاکله برنامه را به نوعی به روز کردیم این که در گذشته در یک ساعت به مصاحبه و گفتگو پرداخته می‌شد، ما از امسال این ۵۵ دقیقه را در ابتدا یک موسیقی مناسب از فرهنگ ایرانی و اقوام ایرانی پخش کنیم تا یک ورودی مناسب داشته باشیم، ۵ کارشناس خبره هر کدام ۸ دقیقه، ۸ دقیقه صحبت می‌کنند با آنونس‌هایی که میان برنامه‌ای که دارد می‌گوید رادیو فرهنگ یا نیستان به چه می‌پردازیم ، ۵ موضوع کاملا متفاوت، این که نگاه درست مدیریت به این قضیه که از ما خواستند ما این برنامه را به روز رسانی کنیم و از آن هم استقبال می‌شود، ­این‌ها را تکراری نکنیم و از کارشناسان و استادان دعوت کردیم و اتاق فکر تشکیل دادیم و خوشبختانه هر روز به کارشناسان ما اضافه می‌شود و خیلی‌ها در نوبت هستند در موضوعات مختلف که بتوانیم قرابت‌های فرهنگی را­ که با دیگر ملل داریم، پیدا کنیم.
وی در پایان در خصوص موسیقی پاپ و راک گفت: کارشناسی که بتواند به درستی آنها را تجزیه و تحلیل کند و بررسی کند ما دعوت می‌کنیم و حتی نمونه را پخش می‌کنیم، چون برنامه کاملا تخصصی است، شاید بعضی از موسیقی‌هایی که دیگر شبکه‌ها امکان پخش آن را نداشته باشند، تا یک مدت زمان کوتاه ما پخش می کنیم و مصداقی تجزیه تحلیل می‌کنیم چرا که ما کار علمی می‌کنیم ما محسن چاووشی را داریم که الان­ موسیقی راک می‌خواند؛ اما وطنیزه کرده و موفق عمل کرده، شعر مولانا را در این قالب آورده و موفق هم شده است چه اشکالی دارد، حتی موسیقی­ «رپ» را می‌توانیم در قالب فرهنگ خودمان نهادینه و بومی سازی کنیم­ و چه جایی بهتر از نیستان که مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد و ما یک جور­ بازوی اجرایی غیر مستقیم شویم برای کارشناسانی که در­ نهاد‌های حاکمیتی تصمیم گیری می‌کنند و نهاد‌های بالادستی به واسطه این برنامه که­ می شنوند، شاید نگاهشان، قلمشان متفاوت شود و کمک کند به رشد و توسعه فرهنگ ایرانی - اسلامی موسیقی که ۱۰ قرن گذشته و خیلی پیشینه طولانی دارد.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی